Jonge IJslanders groeien veelal in kuddes in zogenoemde begrazingsgebieden op. In deze kuddes leren zij van elkaar, waardoor zij opgroeien tot sociale en evenwichtige paarden. In de natuurgebieden leren zij om te gaan met verschillende soorten ondergronden. Jonge paarden leren dan al vroeg hoe zij hun voeten het beste neer kunnen zetten op ongelijk terrein. Als zij tussen de vier en vijf jaar oud zijn, zijn ze klaar voor hun opleiding tot rijpaard.
Onder het zadel komt de werklust en het temperament naar voren, het zogenoemde IJslands vuur. Dit zie je bijvoorbeeld heel goed terug in het snel tempo tölt of in rentelgang.
Het karakter is een belangrijk onderdeel tijdens een keuring. Juryleden zien graag werkwillige paarden, die weinig aansporing nodig hebben. Het temperament moet echter altijd goed te reguleren zijn.